Na 80. zasjedanju Generalne skupštine Ujedinjenih nacija predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine Željko Komšić u svom govoru posebno je istakao tragediju palestinskog naroda, upozorivši da se u Pojasu Gaze nad civilima provodi nasilje koje ima obilježja genocida, te da dio svjetske političke javnosti zatvara oči i prešućuje ovu neizmjerno strašnu činjenicu, piše Oslobođenje.

- Osim što je takvo nasilje neopravdano i neprihvatljivo, na isti način je neprihvatljiva šutnja, a povremeno i odobravanje, koje dolazi iz različitih političkih krugova u svijetu, kazao je Komšić.

On je u govoru podsjetio i na iskustvo naše zemlje tokom rata, kada je međunarodna zajednica uvela embargo na oružje, što je, kako je ocijenio, produžilo agresiju i povećalo broj žrtava. Danas, ustvrdio je, BiH se suočava s “embargom na demokratiju”.

Posebno je kritikovao visokog predstavnika Christiana Schmidta, optuživši ga da je aktivno učestvovao u obaranju presude Evropskog suda za ljudska prava u predmetu Kovačević.

- U obaranju te presude aktivno je učestvovao i visoki predstavnik međunarodne zajednice u BiH iako mu to nisu ovlaštenja data Dejtonsko-pariskim sporazumom, ulažući također enormna finansijska sredstva iz nepoznatih izvora za čije korištenje nije imao potrebnu saglasnost Vijeća za implementaciju mira, naveo je Komšić.

Komšić je pitao “da li se presude međunarodnih sudova mogu kupiti” te dodao kako “nas to dovodi do zaključka da postoji dio međunarodne zajednice koji ne dozvoljava demokratiju u BiH”.

- BiH u pogledu odnosa prema Palestini ima različite poglede, baš kao i u mnogim drugim značajnim pitanjima. Entitetski politički vrh iz RS-a decenijama je naklonjen politici Izraela, hvali se prijateljstvom sa Netanyahuom i ne pokazuje saosjećanje sa genocidom u Gazi, stradanjima civila, relativizuje zločine i nalazi opravdanje za iste. Komšićev govor u Generalnoj skupštini neće ništa promijeniti u smislu čvrsto formiranih pozicija. Sadašnji visoki predstavnik, za razliku od prethodnih, smeta širem krugu političara u BiH, zapravo na udaru je sa gotovo svih strana. Svi oni kojima smeta, makar imali i dobru argumentaciju za neke pogrešne korake i poteze Schmidta, rekla bih da rade u korist političkih autoriteta iz RS-a, a to je udar na stabilnost BiH i potpaljivanje vatre, ističe Tanja Topić, politička analitičarka.

Slično mišljenje dijeli i politički analitičar iz Hrvatske Davor Gjenero.

- Za razliku od bosanskohercegovačkog ambasadora u UN-u, gospodina Lagumdžije, koji krajnje odgovorno i uspješno obavlja svoj posao, smanjuje političke štete što je čine neki od bh. političara, sjajno lobira za interese države, pa je kroz proceduru Generalne skupštine proveo i Rezoluciju o sjećanju na genocid u Srebrenici, pritom stvorivši relevantnu koaliciju “prijatelja BiH”, supredlagača i sponzora rezolucije, neki od političara koriste se UN-ovom govornicom za ostvarivanje svojih osobnih ili stranačkih interesa u BiH. Kad se političar koji se predstavlja kao bh. patriot pridruži refrenima koje ponavljaju Dodik i Putinov režim u napadima na visokog predstavnika, jasno je da se radi o posvemašnjoj neodgovornosti, kaže politički analitičar Davor Gjenero.

On smatra da je priča o korumpiranosti ESLJP-a, na čijoj se judikaturi zasniva potreba za temeljitom reformom izbornog sistema u BiH, posve politički, a ne činjenično utemeljena.

- Malo je tko tako naštetio BiH kao Komšić ovim istupom na Generalnoj skupštini UN-a. U uvjetima kad je Dodik uz pomoć Beograda stvorio veliku nestabilnost u BiH, a kad prije svega zahvaljujući vještoj igri američke diplomacije naziremo izlaz iz krize i stvaranje “postdodikovske situacije”, otvaranje Komšićeva fronta protiv Hrvatske i visokog predstavnika Schmidta govori samo o neodgovornosti i nesposobnosti Željka Komšića, smatra Gjenero.

Davor Trlin, profesor na Internacionalnom univerzitetu Burch, navodi da je Komšić kritikovao visokog predstavnika i dio međunarodne zajednice zbog intervencija koje utiču na presude ESLJP-a, poput onih koje osuđuju diskriminaciju na etničkoj osnovi u izbornom sistemu (npr. slučajevi Sejdić-Finci ili Kovačević).

- Smeta jer Schmidtove nametnute izmjene, kao one u izbornom zakonu 2022. ili 2024. često štite etničke kvote dejtonskog okvira, blokirajući reforme za jednakost i pravo glasa za sve građane, što Komšić vidi kao kontraproduktivno i kao podršku određenim elitama, npr. HDZ-u. Ovo se tumači kao vanjska intervencija koja podržava “devijantnu demokratiju” i ignorišu obaveze po Evropskoj konvenciji za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i judikata ESLJP-a, pojačavajući tenzije između entiteta i dovodeći do optužbi za kršenje suvereniteta BiH. Ipak, smatram da razlog ishoda postupka u predmetu Kovačević protiv BiH treba tražiti u proceduralnim propustima na strani apelanta, budući da već postoji utabana staza kod prihvatljivosti apelacije, a koja, iz nekog razloga, nije praćena u ovom predmetu, kaže Trlin.

(DEPO PORTAL/dg)